Niedzica (Atrakcje) - Zamek w Niedzicy
- Szczegóły
- Kategoria: Atrakcje Pieniny
Zwany także Dunajec (castrum Dunayecz) stanowił centrum tzw. klucza dunajeckiego. Wzniesiony (Górny Zamek) w I ćw. XIV w. przez Kokosza Berzewiczego, od 1325 r. był w rękach jego synów Jana i Rykolfa, od 1330 r. w rękach Drughetów, w XV w. - Szwarzów-Berzewiczych, potem m.in. Zapolyów (od 1470), Łaskich (od 1528) i wreszcie, od 1589 r. - Horwathów-Palocsayów. W latach 1683-1731 zamek pozostawał w zastawie u Joanellich de Toluano, potem wrócił do Palocsayów i w końcu, do 1943 r. był w rękach ostatnich właścicieli - Salamonów. Na początku XVI w. dobudowano Zamek Średni, a w 1601 r. Zamek Dolny z murami obronnymi. Już w XIV w. istniała na zamku gotycka kaplica, która później uległa zniszczeniu. W jej miejscu, na piętrze baszty Zamku Dolnego, urządzono nową kaplicę, pw. św. Andrzeja. W 1412 r. w castrum Dunayecz posłowie Władysława Jagiełły przekazali słynną pożyczkę 37 tys. kop groszy praskich królowi Zygmuntom Luksemburczykowi, której zastawem było 13 miast spiskich. Przez długi okres zamek był fortecą i siedzibą rodów węgierskich. Tylko przez krótki okres czasu pozostawał w rękach polskiej rodziny Łaskich. W 1858 zamek przechodzi we władanie Salamonów, którzy przeprowadzają renowację zamku, urządzają też więzienie i salę tortur. W 1920 r. zamek znalazł się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, choć nadal był własnością węgierskiej rodziny. Jest to jeden z najlepiej zachowanych zamków w Europie. Zbudowany na wapiennej skale 75 m nad poziomem Dunajca i 566 m n.p.m., dziś odbija się w lustrze wody Zalewu Czorsztyńsko-Niedzickiego. Na zamek prowadzi sztucznie usypany podjazd, a wchodzi się doń starą bramą nad którą znajduje się portal z herbem Horvathów i data ukończenia przebudowy zamku -1601 rok. Odznacza się niebywałą malowniczością położenia i pięknym widokiem na dolinę Dunajca, z ruinami zamku w Czorsztynie, obecnie także na zalew i zaporę.
Turystów przyciąga też związana z fortecą legenda o odkrytym w zamku testamencie inków, mówiącym ponoć o skarbach ukrytych w jeziorze Titicaca; w dniu 31 lipca 1946 r. wykopano tu ołowianą tuleję zawierającą pęk rzemieni powiązanych w węzły, które były jakoby pismem węzełkowym inków (quipu), a jego treść zawierała tzw. Testament inków. Od 1949 r. zamkiem opiekuje się Stowarzyszenie Historyków Sztuki, które siworzyło tu dom pracy twórczej i muzeum spiskie. Od 1948 r. na zamku prowadzone są systematyczne prace renowacyjne i konserwatorskie połączone z częściową odbudową. Dla turystów dostępne są pokoje gościnne, kawiarnia w piwnicy i restauracja w jadalni zamkowej. Na placyku przed zamkiem znajduje się, zabezpieczony drewnianym daszkiem, pień tzw. dębu Palocsayów, który mial 6 metrów obwodu.W pobliżu zamku, znajduje się unikalny XIX-wieczny SPICHLERZ. Jest to drewniany obiekt na murowanym przyziemiu. Konstrukcja ścian jest zrębowa, a dach pokryty gontem. Obiekt poddawany jest teraz gruntowym zabiegom konserwatorskim, w przyszłości znajdzie tam miejsce ekspozycja etnograficzna.
KASZTEL, tzw. "Leśniczówka" to podłużny piętrowy budynek o rzadkiej na tym terenie konstrukcji szachulcowej. Pochodzi z przełomu XIX i XX w. Pierwotnie był siedzibą administracji dóbr ziemskich i lasów ostatnich właścicieli zamku.
CELNICA - to drewniany budynek przypominający dworek, wzniesiony na początku dwudziestolecia międzywojennego. Pierwotnie stał na granicy polsko-słowackiej, ale z powodu budowy tamy został przeniesiony na wzgórze obok zamku. Pomiędzy zamkiem a grzbietem góry Tabor usytuowany jest cmentarz Salamonów. Chowano tu członków rodziny ostatnich właścicieli zamku. W 1977 r., zgodnie z ostatnią wolą, do Niedzicy sprowadzono prochy ostatniej właścicielki zamku Ilony Bethlen Salamon, zmarłej w Budapeszcie w wieku 79 lat oraz jej syna Istvana.
